Dalej płynie zamiast z zachodu na wschód, jak dotąd, przez około 500 km prosto na pułudnie. Za panowania rzymskiego Dunaj (niemal od źródła aż do ujścia) tworzył północną granicę między imperium a ludami barbarzyńskimi, będąc jednocześnie szlakiem transportowym dla wojska i drogą zaopatrzenia osad położonych wzdłuż brzegów rzeki. Od roku 37 do okresu rządów cesarza Walentyniana I (364–375) limes wzdłuż Dunaju stanowił poza kilkoma przerwami północnowschodnią granicę cesarstwa rzymskiego.
- W ten sposób została powstrzymana ekspansja Osmanów wzdłuż Dunaju.
- Jest kontrolowane przez Komisję Dunajską (Donaukommission)[7].
- Większość Turków opuściła Rumunię i przeniosła się do Turcji.
- W związku z wyzwoleniem Wyspy Węży od sił rosyjskich statki transportujące produkcję rolną mogą korzystać z kanału Bystre w ukraińskiej części delty Dunaju – poinformowało w sobotę ukraińskie ministerstwo infrastruktury.
- Efekt ten nasila się wskutek coraz większej regulacji rzek i niszczenia terenów zalewowych.
- Ponieważ z procesem tym wiąże się rozpuszczanie przez wodę rzeki skał wapiennych, przyjmuje się, że kiedyś wszystkie wody współczesnego górnego Dunaju będą uchodziły do Renu.
Przed rozpoczęciem budowy eksperci węgierscy i częściowo austriaccy formułowali obawy przed niszczącym wpływem inwestycji na pobliskie austriackie łęgi naddunajskie, krajobraz i obszary zamieszkane wzdłuż granicy słowacko-węgierskiej. Innym problemem była kwestia zaopatrzenia Budapesztu w wodę. Od 1983 prace zostały spowolnione, zaś w 1984 w Budapeszcie powstał Duna Kör („Koło Dunajskie”) – ruch społeczny na rzecz ochrony rzeki. Ruch ten, postrzegany niekiedy jako zalążek węgierskiej opozycji, zaowocował silnym sprzeciwem ludności. 140 tysięcy osób podpisało petycję przeciwko zaporze, a w 1988 doszło do demonstracji około 40 tys. Jednym z największych obszarów zalewowych Europy Środkowej są łęgi naddunajskie (Donau-Auen) koło Hainburga w pobliżu Wiednia.
W sobotę otwarcie „Zielonego Punktu Kontrolnego – Uniwersytetu Morskiego w Gdyni”
Był on otwierany tylko trzy razy w tygodniu, co stanowiło poważną przeszkodę w żegludze na Dunaju. Po otwarciu 11 października 2005 odbudowanego Mostu Wolności Dunaj stał się znowu spławny. Kanał Bystre, jedna z odnóg delty Dunaju stanowiła jedyną drogę do naddunajskich portów Ukrainy umożliwiającą temu krajowi (przed zawarciem Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej) zaatakowanemu przez Rosję prowadzenie handlu morskiego.
Przepływa koło miast Dabuleni, Corabia, Turnu Măgurele, Zimnicea, Giurgiu (na przeciwnym brzegu, po bułgarskiej stronie, znajduje się miasto Ruse), Oltenita, gdzie do Dunaju wpada Ardżesz, i Călăraşi. Dalej jako ograniczenie Dobrudży przepływa koło miast Cernavodă, Topalu, Hirsova, Giurgeni i Gropeni, aż osiąga Braiłę i Gałacz. Kilka kilometrów poniżej Pasawy leży granica austriacko-niemiecka.
- Jednym z największych obszarów zalewowych Europy Środkowej są łęgi naddunajskie (Donau-Auen) koło Hainburga w pobliżu Wiednia.
- W związku z wyzwoleniem Wyspy Węży od sił rosyjskich statki transportujące produkcję rolną mogą korzystać z kanału Bystre w ukraińskiej części delty Dunaju – poinformowało w sobotę ukraińskie ministerstwo infrastruktury.
- W pobliżu miasta garnizonowego Drobeta przy Żelaznej Bramie.
- Strona rumuńska, która jest zaangażowana w ochronę delty, zapowiedziała, że pozwie Ukrainę do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.
Od momentu opuszczenia terytorium Węgier rzeka tworzy naturalną granicę między Chorwacją i Serbią. Najważniejszymi chorwackimi miastami nad Dunajem są Vukovar, który podczas wojny z Serbią odniósł poważne zniszczenia, oraz Osijek, odległy tylko o 20 km od ujścia Drawy. Dzisiejsza Austria z około 350 kilometrami udziału w biegu rzeki jest pod tym względem zaledwie na szóstym miejscu wśród dziesięciu państw naddunajskich. Jednakże do Dunaju spływa woda z prawie całego terytorium kraju (zlewisko Morza Czarnego). Park Narodowy Dunaj-Ipola (węg. Duna-Ipoly Nemzeti Park) obejmuje wzgórza Börzsöny, Pilis i Wyszegrad, lewy brzeg rzeki Ipola, wyspę Szentendre i lewy brzeg Dunaju z centrum w Zakolu Dunaju. W tym parku narodowym stwierdzono istnienie około dwóch tysięcy gatunków roślin (w tym endemicznego lnu dolomitowego) i kilku tysięcy gatunków zwierząt.
Jednak nie będzie głodu? Statki handlowe przypłynęły po ukraińskie zboże
Wiedeń przez stulecia był obok Belgradu i Budapesztu jednym z największych i najważniejszych miast naddunajskich. Rzeka stworzyła z miasta jeden z ważniejszych ośrodków handlowych, pozostając do dzisiaj znaczącą drogą handlową pomiędzy wschodem i zachodem. Od ujścia Prutu lewy brzeg Dunaju należy do Ukrainy i rzeka stanowi granicę między nią a Rumunią. Ważniejsze miasta ukraińskie nad Dunajem, to Izmaił, Kilia oraz Wilkowe, w którym zaczyna się Kanał Bystre (zobacz niżej). Za odcinkiem ukraińskim Dunaj staje się z powrotem tylko rumuński i uchodzi do Morza Czarnego w delcie Dunaju o powierzchni około 800 tys.
Z tego powodu przyjmuje wszelkie spływające na północ od europejskiego kontynentalnego działu wód. Dzieli on jak gdyby niewidzialną linią na części południowe Niemcy. Hans Bahlow, autor pracy Deutschlands geographische Namenswelt (Niemieckie nazwy geograficzne na świecie), wyszedł z założenia, że nazwa może pochodzić od cząstek es, as lub os (Sumpfwasser – bagno). To mogłoby także wynikać z tego, iż rzeka Isère we Francji jest faktycznie bardzo grząską rzeką, tak jak i niegdyś Izara na południe od Monachium.
Dunaj w kulturze[edytuj edytuj kod]
Kanał Ren–Men–Dunaj, uchodzący do Dunaju przy Kelheim, uzupełnia ciągłą drogę wodną od Morza Północnego przez Ren i Men aż do Morza Czarnego. W Niemczech pierwsze elektrownie wodne zostały zbudowane pod koniec XIX wieku; powstawały nie tylko na obszarze górnego biegu Dunaju, ale też m.in. Jednak Dunaj jako dostawca energii nigdy nie uzyskał takiego znaczenia, jak w niższym biegu, gdyż british pound: gbp/usd (gbp=x) consolidates the corrective bounce amid usd pullback w porównaniu z tymi rejonami jest słaby i ubogi w energię. W 1995 rząd mołdawski powołał Terminal S.A., joint venture z udziałem greckim, w celu wybudowania na swoim odcinku brzegu w pobliżu Giurgiuleşti terminalu połączonego z rafinerią ropy naftowej. W 1996 Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju udzielił kredytu na ponad 19 mln dolarów, przez co uzyskał 20% udziału w inwestycji.
Następnie mija wiele małych miast, jak Dunaújváros, Baja, Paks i Kalocsa i opuszcza niedaleko za Mohaczem terytorium Węgier. Na terytorium Niemiec Dunaj płynie od swojego źródła przez 687 kilometrów do granicy niemiecko-austriackiej i jest dzięki temu trzecią najdłuższą rzeką Niemiec. Na brzegach Dunaju rozłożone są liczne spore miasta, jak na przykład Tuttlingen, Sigmaringen, Ulm, Neu-Ulm, Neuburg nad Dunajem, Ingolstadt, Ratyzbona, Straubing oraz Pasawa. Między Ulm i Kelheim Dunaj jest już drogą wodną, jednak ze znacznymi ograniczeniami w ruchu.
Wiceminister infrastruktury Ukrainy: chcemy pogłębić kanał Bystre w delcie Dunaju do 7,2 metra
Niedaleko od niej znajduje się pętla Dunaju, w której rzeka zmienia swój bieg o 180 stopni. Po około 70 kilometrach od granicy osiąga Linz, trzecie co do wielkości miasto Austrii o obu brzegach Dunaju. Dalej przez Mauthausen, Enns (miejsce dopływu rzeki o tej samej nazwie), Grein, gdzie rzeka osiąga swoje najgłębsze miejsce w Austrii, po około dalszych 90 kilometrach Melk ze swoim potężnym opactwem. Po następnych 35 kilometrach Dunaj przepływa przez Wachau i Dürnstein aż do Krems oraz Tullnerfeld. W pobliżu granicy państwowej ze Słowacją Dunaj biegnie przez stolicę – Wiedeń.
Po dalszych 75 kilometrach Dunaj osiąga Belgrad, który z liczbą 1,57 miliona mieszkańców jest trzecim co do wielkości z miast naddunajskich i od 7000 lat jedną z najstarszych stale zamieszkanych siedzib na jego brzegach. Lewobrzeżnymi dopływami są natomiast rzeki Wörnitz, która wpada w Donauwörth, Altmühl za Kelheim, Naab oraz Regen koło Ratyzbony. Niemieckie prawe dopływy są większymi rzekami niż lewe – największy lewy dopływ Naab naprawiono kurs wymiany rubla przynosi tylko 40 m³/s, czyli tyle, ile najmniejszy z wymienionych prawych, Iller. Do Dunaju uchodzą także liczne mniejsze rzeki, jak choćby Riß, Roth, Lauter, Blau, Günz, Brenz, Mindel, Zusam, Schmutter, Paar, Abens, Große Laber, Vils, Ilz, Erlau czy Ranna. W płynących wodach panuje idealna równowaga, która umożliwia koegzystencję wielu gatunków zwierząt i roślin. Na skutek pogłębiania powstaję więcej głębokich obszarów rzeki.
Dalej zaczyna się granica rumuńsko-ukraińska, a Dunaj, płynąc wzdłuż niej na zachód ku delcie i ujściu, mija miasta Tulcza i Pardina. Po przepłynnięciu przez spektakularne Żelazne Wrota Dunaj zmienia kierunek na południowy zachód do Gór Banackich, tutaj pod Izlazem wpada do Dunaju Aluta. Dalej rzeka osiąga Orşovę i, przedzierając się przez przełom, dopływa do Drobeta-Turnu Severin przy granicy bułgarskiej. Tam rzeka skręca na południe i płynie przez Gruię, Pristol i Calafat. Teraz Dunaj przez 400 kilometrów skierowany jest ku wschodowi i stanowi granicę z Bułgarią.
Wyspa Węży dała nowe możliwości. 16 statków przypłynęło po zboże, 90 kolejnych czeka
Algi tam giną, ponieważ nie dociera do nich wystarczająca ilość światła, i są rozkładane przez drobnoustroje, które w tym procesie zużywają tlen. Kanał Dunaj–Morze Czarne[1] (rum. Canal Dunărea–Marea Neagră) – kanał żeglugowy o długości 64,2 km na terytorium Rumunii, łączący Dunaj w okolicy miasta Cernavodă z Morzem Czarnym w okolicach Konstancy. Wybudowany z wykorzystaniem pracy przymusowej więźniów reżimu komunistycznego. Ten odcinek Dunaju jest drogą wodną landu (Landeswasserstraße), możliwą do pokonania zmotoryzowanymi pojazdami jedynie ze specjalnym pozwoleniem[24].
Tam skręca na południe i płynie przez Gruię, Pristol i Calafat. Teraz Dunaj przez 400 km skierowany jest ku wschodowi i stanowi granicę z Bułgarią. Przepływa koło miast Dabuleni, Corabia, Turnu Măgurele, Zimnicea, Giurgiu (na przeciwnym brzegu, po bułgarskiej stronie, znajduje się miasto wskaźnik igodzilla – pełny ts Ruse), Oltenița, gdzie do Dunaju wpada Ardżesz, i Călărași. Dalej jako ograniczenie Dobrudży przepływa koło miast Cernavodă. 1984–1987 Kanał Dunaj–Morze Czarne – skrót żeglugowy bezpośrednio do Morza Czarnego (o 400 km)[11], Topalu, Hirsova, Giurgeni i Gropeni, aż osiąga Braiłę i Gałacz.
Inne miejsce na Dunaju, z którego wsiąkająca woda pod ziemią przemieszcza się do Aachtopfu, znajduje się nieopodal Fridingen nad Dunajem. Takie czynniki jak topniejące śniegi czy silne opady w Alpach sprzyjają szybkiemu przybieraniu wody w rzece oraz powstawaniu powodzi. Efekt ten nasila się wskutek coraz większej regulacji rzek i niszczenia terenów zalewowych. Wyjątkowo wysokie poziomy Dunaju zanotowano w latach 1954, 1988, 2002 i 2005. Największa jak dotąd powódź wiosną 2006 roku zalała duże obszary Serbii, Rumunii i Bułgarii, a wiele rodzin straciło swój dach nad głową.
Prócz tego nad Dunajem spotykamy wiele ostoi płazów i gadów, jak wąż Eskulapa, jaszczurka zielona, jaszczurka murowa, zaskroniec zwyczajny, gniewosz plamisty i jaszczurka zwinka, żółw grecki i błotny oraz endemity jak traszka grzebieniasta[3]. W odległości zaledwie 45 km od Wiednia, bezpośrednio za austriacko-słowacką granicą Dunaj mija stolicę Słowacji Bratysławę. Rzeka na terenie Słowacji tworzy krótką granicą z Austrią, płynie przez stolicę i stanowi w końcu granicę z Węgrami. Prawobrzeżnymi dopływami Dunaju na terytorium Niemiec są rzeki Iller, która wpada w Neu-Ulm, Lech, który wpada koło Marxheim, na wschód od Donauwörth, Izara koło Deggendorfu oraz Inn w Pasawie. Najsłynniejszy oddźwięk w kulturze Dunaj znalazł w muzyce – w walcu Nad pięknym modrym Dunajem pióra Johanna Straußa (syna) (skomponowanym i wykonywanym pierwotnie do innego tekstu).