Dalej p?ynie zamiast z zachodu na wschd, jak dot?d, przez oko?o 500 km prosto na pu?udnie. Za panowania rzymskiego Dunaj (niemal od ?rd?a a? do uj?cia) tworzy? p?nocn? granic? mi?dzy imperium a ludami barbarzy?skimi, b?d?c jednocze?nie szlakiem transportowym dla wojska i drog? zaopatrzenia osad po?o?onych wzd?u? brzegw rzeki. Od roku 37 do okresu rz?dw cesarza Walentyniana I (364375) limes wzd?u? Dunaju stanowi? poza kilkoma przerwami p?nocnowschodni? granic? cesarstwa rzymskiego.
- W ten sposb zosta?a powstrzymana ekspansja Osmanw wzd?u? Dunaju.
- Jest kontrolowane przez Komisj? Dunajsk? (Donaukommission)[7].
- Wi?kszo?? Turkw opu?ci?a Rumuni? i przenios?a si? do Turcji.
- W zwi?zku z wyzwoleniem Wyspy W??y od si? rosyjskich statki transportuj?ce produkcj? roln? mog? korzysta? z kana?u Bystre w ukrai?skiej cz??ci delty Dunaju poinformowa?o w sobot? ukrai?skie ministerstwo infrastruktury.
- Efekt ten nasila si? wskutek coraz wi?kszej regulacji rzek i niszczenia terenw zalewowych.
- Poniewa? z procesem tym wi??e si? rozpuszczanie przez wod? rzeki ska? wapiennych, przyjmuje si?, ?e kiedy? wszystkie wody wsp?czesnego grnego Dunaju b?d? uchodzi?y do Renu.
Przed rozpocz?ciem budowy eksperci w?gierscy i cz??ciowo austriaccy formu?owali obawy przed niszcz?cym wp?ywem inwestycji na pobliskie austriackie ??gi naddunajskie, krajobraz i obszary zamieszkane wzd?u? granicy s?owacko-w?gierskiej. Innym problemem by?a kwestia zaopatrzenia Budapesztu w wod?. Od 1983 prace zosta?y spowolnione, za? w 1984 w Budapeszcie powsta? Duna Kr (Ko?o Dunajskie) ruch spo?eczny na rzecz ochrony rzeki. Ruch ten, postrzegany niekiedy jako zal??ek w?gierskiej opozycji, zaowocowa? silnym sprzeciwem ludno?ci. 140 tysi?cy osb podpisa?o petycj? przeciwko zaporze, a w 1988 dosz?o do demonstracji oko?o 40 tys. Jednym z najwi?kszych obszarw zalewowych Europy ?rodkowej s? ??gi naddunajskie (Donau-Auen) ko?o Hainburga w pobli?u Wiednia.
W sobot? otwarcie Zielonego Punktu Kontrolnego Uniwersytetu Morskiego w Gdyni
By? on otwierany tylko trzy razy w tygodniu, co stanowi?o powa?n? przeszkod? w ?egludze na Dunaju. Po otwarciu 11 pa?dziernika 2005 odbudowanego Mostu Wolno?ci Dunaj sta? si? znowu sp?awny. Kana? Bystre, jedna z odng delty Dunaju stanowi?a jedyn? drog? do naddunajskich portw Ukrainy umo?liwiaj?c? temu krajowi (przed zawarciem Czarnomorskiej Inicjatywy Zbo?owej) zaatakowanemu przez Rosj? prowadzenie handlu morskiego.
Przep?ywa ko?o miast Dabuleni, Corabia, Turnu M?gurele, Zimnicea, Giurgiu (na przeciwnym brzegu, po bu?garskiej stronie, znajduje si? miasto Ruse), Oltenita, gdzie do Dunaju wpada Ard?esz, i C?l?ra?i. Dalej jako ograniczenie Dobrud?y przep?ywa ko?o miast Cernavod?, Topalu, Hirsova, Giurgeni i Gropeni, a? osi?ga Brai?? i Ga?acz. Kilka kilometrw poni?ej Pasawy le?y granica austriacko-niemiecka.
- Jednym z najwi?kszych obszarw zalewowych Europy ?rodkowej s? ??gi naddunajskie (Donau-Auen) ko?o Hainburga w pobli?u Wiednia.
- W zwi?zku z wyzwoleniem Wyspy W??y od si? rosyjskich statki transportuj?ce produkcj? roln? mog? korzysta? z kana?u Bystre w ukrai?skiej cz??ci delty Dunaju – poinformowa?o w sobot? ukrai?skie ministerstwo infrastruktury.
- W pobli?u miasta garnizonowego Drobeta przy ?elaznej Bramie.
- Strona rumu?ska, ktra jest zaanga?owana w ochron? delty, zapowiedzia?a, ?e pozwie Ukrain? do Mi?dzynarodowego Trybuna?u Sprawiedliwo?ci.
Od momentu opuszczenia terytorium W?gier rzeka tworzy naturaln? granic? mi?dzy Chorwacj? i Serbi?. Najwa?niejszymi chorwackimi miastami nad Dunajem s? Vukovar, ktry podczas wojny z Serbi? odnis? powa?ne zniszczenia, oraz Osijek, odleg?y tylko o 20 km od uj?cia Drawy. Dzisiejsza Austria z oko?o 350 kilometrami udzia?u w biegu rzeki jest pod tym wzgl?dem zaledwie na szstym miejscu w?rd dziesi?ciu pa?stw naddunajskich. Jednak?e do Dunaju sp?ywa woda z prawie ca?ego terytorium kraju (zlewisko Morza Czarnego). Park Narodowy Dunaj-Ipola (w?g. Duna-Ipoly Nemzeti Park) obejmuje wzgrza Brzsny, Pilis i Wyszegrad, lewy brzeg rzeki Ipola, wysp? Szentendre i lewy brzeg Dunaju z centrum w Zakolu Dunaju. W tym parku narodowym stwierdzono istnienie oko?o dwch tysi?cy gatunkw ro?lin (w tym endemicznego lnu dolomitowego) i kilku tysi?cy gatunkw zwierz?t.
Jednak nie b?dzie g?odu? Statki handlowe przyp?yn??y po ukrai?skie zbo?e
Wiede? przez stulecia by? obok Belgradu i Budapesztu jednym z najwi?kszych i najwa?niejszych miast naddunajskich. Rzeka stworzy?a z miasta jeden z wa?niejszych o?rodkw handlowych, pozostaj?c do dzisiaj znacz?c? drog? handlow? pomi?dzy wschodem i zachodem. Od uj?cia Prutu lewy brzeg Dunaju nale?y do Ukrainy i rzeka stanowi granic? mi?dzy ni? a Rumuni?. Wa?niejsze miasta ukrai?skie nad Dunajem, to Izmai?, Kilia oraz Wilkowe, w ktrym zaczyna si? Kana? Bystre (zobacz ni?ej). Za odcinkiem ukrai?skim Dunaj staje si? z powrotem tylko rumu?ski i uchodzi do Morza Czarnego w delcie Dunaju o powierzchni oko?o 800 tys.
Z tego powodu przyjmuje wszelkie sp?ywaj?ce na p?noc od europejskiego kontynentalnego dzia?u wd. Dzieli on jak gdyby niewidzialn? lini? na cz??ci po?udniowe Niemcy. Hans Bahlow, autor pracy Deutschlands geographische Namenswelt (Niemieckie nazwy geograficzne na ?wiecie), wyszed? z za?o?enia, ?e nazwa mo?e pochodzi? od cz?stek es, as lub os (Sumpfwasser bagno). To mog?oby tak?e wynika? z tego, i? rzeka Isre we Francji jest faktycznie bardzo grz?sk? rzek?, tak jak i niegdy? Izara na po?udnie od Monachium.
Dunaj w kulturze[edytuj edytuj kod]
Kana? RenMenDunaj, uchodz?cy do Dunaju przy Kelheim, uzupe?nia ci?g?? drog? wodn? od Morza P?nocnego przez Ren i Men a? do Morza Czarnego. W Niemczech pierwsze elektrownie wodne zosta?y zbudowane pod koniec XIX wieku; powstawa?y nie tylko na obszarze grnego biegu Dunaju, ale te? m.in. Jednak Dunaj jako dostawca energii nigdy nie uzyska? takiego znaczenia, jak w ni?szym biegu, gdy? british pound: gbp/usd (gbp=x) consolidates the corrective bounce amid usd pullback w porwnaniu z tymi rejonami jest s?aby i ubogi w energi?. W 1995 rz?d mo?dawski powo?a? Terminal S.A., joint venture z udzia?em greckim, w celu wybudowania na swoim odcinku brzegu w pobli?u Giurgiule?ti terminalu po??czonego z rafineri? ropy naftowej. W 1996 Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju udzieli? kredytu na ponad 19 mln dolarw, przez co uzyska? 20% udzia?u w inwestycji.
Nast?pnie mija wiele ma?ych miast, jak Dunajvros, Baja, Paks i Kalocsa i opuszcza niedaleko za Mohaczem terytorium W?gier. Na terytorium Niemiec Dunaj p?ynie od swojego ?rd?a przez 687 kilometrw do granicy niemiecko-austriackiej i jest dzi?ki temu trzeci? najd?u?sz? rzek? Niemiec. Na brzegach Dunaju roz?o?one s? liczne spore miasta, jak na przyk?ad Tuttlingen, Sigmaringen, Ulm, Neu-Ulm, Neuburg nad Dunajem, Ingolstadt, Ratyzbona, Straubing oraz Pasawa. Mi?dzy Ulm i Kelheim Dunaj jest ju? drog? wodn?, jednak ze znacznymi ograniczeniami w ruchu.
Wiceminister infrastruktury Ukrainy: chcemy pog??bi? kana? Bystre w delcie Dunaju do 7,2 metra
Niedaleko od niej znajduje si? p?tla Dunaju, w ktrej rzeka zmienia swj bieg o 180 stopni. Po oko?o 70 kilometrach od granicy osi?ga Linz, trzecie co do wielko?ci miasto Austrii o obu brzegach Dunaju. Dalej przez Mauthausen, Enns (miejsce dop?ywu rzeki o tej samej nazwie), Grein, gdzie rzeka osi?ga swoje najg??bsze miejsce w Austrii, po oko?o dalszych 90 kilometrach Melk ze swoim pot??nym opactwem. Po nast?pnych 35 kilometrach Dunaj przep?ywa przez Wachau i Drnstein a? do Krems oraz Tullnerfeld. W pobli?u granicy pa?stwowej ze S?owacj? Dunaj biegnie przez stolic? Wiede?.
Po dalszych 75 kilometrach Dunaj osi?ga Belgrad, ktry z liczb? 1,57 miliona mieszka?cw jest trzecim co do wielko?ci z miast naddunajskich i od 7000 lat jedn? z najstarszych stale zamieszkanych siedzib na jego brzegach. Lewobrze?nymi dop?ywami s? natomiast rzeki Wrnitz, ktra wpada w Donauwrth, Altmhl za Kelheim, Naab oraz Regen ko?o Ratyzbony. Niemieckie prawe dop?ywy s? wi?kszymi rzekami ni? lewe najwi?kszy lewy dop?yw Naab naprawiono kurs wymiany rubla przynosi tylko 40 m/s, czyli tyle, ile najmniejszy z wymienionych prawych, Iller. Do Dunaju uchodz? tak?e liczne mniejsze rzeki, jak cho?by Ri, Roth, Lauter, Blau, Gnz, Brenz, Mindel, Zusam, Schmutter, Paar, Abens, Groe Laber, Vils, Ilz, Erlau czy Ranna. W p?yn?cych wodach panuje idealna rwnowaga, ktra umo?liwia koegzystencj? wielu gatunkw zwierz?t i ro?lin. Na skutek pog??biania powstaj? wi?cej g??bokich obszarw rzeki.
Dalej zaczyna si? granica rumu?sko-ukrai?ska, a Dunaj, p?yn?c wzd?u? niej na zachd ku delcie i uj?ciu, mija miasta Tulcza i Pardina. Po przep?ynni?ciu przez spektakularne ?elazne Wrota Dunaj zmienia kierunek na po?udniowy zachd do Gr Banackich, tutaj pod Izlazem wpada do Dunaju Aluta. Dalej rzeka osi?ga Or?ov? i, przedzieraj?c si? przez prze?om, dop?ywa do Drobeta-Turnu Severin przy granicy bu?garskiej. Tam rzeka skr?ca na po?udnie i p?ynie przez Grui?, Pristol i Calafat. Teraz Dunaj przez 400 kilometrw skierowany jest ku wschodowi i stanowi granic? z Bu?gari?.
Wyspa W??y da?a nowe mo?liwo?ci. 16 statkw przyp?yn??o po zbo?e, 90 kolejnych czeka
Algi tam gin?, poniewa? nie dociera do nich wystarczaj?ca ilo?? ?wiat?a, i s? rozk?adane przez drobnoustroje, ktre w tym procesie zu?ywaj? tlen. Kana? DunajMorze Czarne[1] (rum. Canal Dun?reaMarea Neagr?) kana? ?eglugowy o d?ugo?ci 64,2 km na terytorium Rumunii, ??cz?cy Dunaj w okolicy miasta Cernavod? z Morzem Czarnym w okolicach Konstancy. Wybudowany z wykorzystaniem pracy przymusowej wi??niw re?imu komunistycznego. Ten odcinek Dunaju jest drog? wodn? landu (Landeswasserstrae), mo?liw? do pokonania zmotoryzowanymi pojazdami jedynie ze specjalnym pozwoleniem[24].
Tam skr?ca na po?udnie i p?ynie przez Grui?, Pristol i Calafat. Teraz Dunaj przez 400 km skierowany jest ku wschodowi i stanowi granic? z Bu?gari?. Przep?ywa ko?o miast Dabuleni, Corabia, Turnu M?gurele, Zimnicea, Giurgiu (na przeciwnym brzegu, po bu?garskiej stronie, znajduje si? miasto wska?nik igodzilla – pe?ny ts Ruse), Olteni?a, gdzie do Dunaju wpada Ard?esz, i C?l?ra?i. Dalej jako ograniczenie Dobrud?y przep?ywa ko?o miast Cernavod?. 19841987 Kana? DunajMorze Czarne skrt ?eglugowy bezpo?rednio do Morza Czarnego (o 400 km)[11], Topalu, Hirsova, Giurgeni i Gropeni, a? osi?ga Brai?? i Ga?acz.
Inne miejsce na Dunaju, z ktrego wsi?kaj?ca woda pod ziemi? przemieszcza si? do Aachtopfu, znajduje si? nieopodal Fridingen nad Dunajem. Takie czynniki jak topniej?ce ?niegi czy silne opady w Alpach sprzyjaj? szybkiemu przybieraniu wody w rzece oraz powstawaniu powodzi. Efekt ten nasila si? wskutek coraz wi?kszej regulacji rzek i niszczenia terenw zalewowych. Wyj?tkowo wysokie poziomy Dunaju zanotowano w latach 1954, 1988, 2002 i 2005. Najwi?ksza jak dot?d powd? wiosn? 2006 roku zala?a du?e obszary Serbii, Rumunii i Bu?garii, a wiele rodzin straci?o swj dach nad g?ow?.
Prcz tego nad Dunajem spotykamy wiele ostoi p?azw i gadw, jak w?? Eskulapa, jaszczurka zielona, jaszczurka murowa, zaskroniec zwyczajny, gniewosz plamisty i jaszczurka zwinka, ??w grecki i b?otny oraz endemity jak traszka grzebieniasta[3]. W odleg?o?ci zaledwie 45 km od Wiednia, bezpo?rednio za austriacko-s?owack? granic? Dunaj mija stolic? S?owacji Bratys?aw?. Rzeka na terenie S?owacji tworzy krtk? granic? z Austri?, p?ynie przez stolic? i stanowi w ko?cu granic? z W?grami. Prawobrze?nymi dop?ywami Dunaju na terytorium Niemiec s? rzeki Iller, ktra wpada w Neu-Ulm, Lech, ktry wpada ko?o Marxheim, na wschd od Donauwrth, Izara ko?o Deggendorfu oraz Inn w Pasawie. Najs?ynniejszy odd?wi?k w kulturze Dunaj znalaz? w muzyce w walcu Nad pi?knym modrym Dunajem pira Johanna Straua (syna) (skomponowanym i wykonywanym pierwotnie do innego tekstu).
